 |
وبسایت : http://www.saqlainfoundation.org ایمیل : info@saqlainfoundation.org آدرس: ایران، قم المقدسہ، نیروگاہ (توحید) اول جواد الآئمہ ، ۱۸ متری قدس ، کوچہ ۱۰ ، فرعی ۱ (فرعی شھید مصطفی خمینی) ، پلاک ۱۰۶ |
||
| شماره کتاب: | 1050 | ||
| نام کتاب: | ادب الکاتب |
||
| مصنف: | ابن قتیبة الدینوری | ||
| موضوع: | حدیث عامه BP117 | ||
| شماره استاندارد بین المللی کتاب
(ISBN): |
2-7451-4090-6 | ||
| تعداد جلد: | 1 | ||
| شماره قفسه: | S-31-2-15 | ||
| تعریف کتاب: | «ادب الکاتب»، اثری است به زبان عربی ، از ابن قتیبه ، عبدالله بن مسلم دینوری (۲۷۶ ق)، ادب شناس مشهور، در ادب و فرهنگ کتابت و آنچه کاتب باید بداند. غالب کسانی که شرح حال ابن قتیبه را نوشته‌اند، از این اثر، نام برده‌اند که خود دلیل اهمیت آن است. نام این کتاب، مردد بین «ادب الکاتب» و «ادب الکتاب» است. مؤلف، این کتاب را برای ابو محسن عبید الله بن خاقان، وزیر متوکل عباسی تالیف کرده است. بنا بر این تاریخ تالیف، به بیش از ۲۵۱ ق که ابن خاقان در آن سال از وزارت عزل شد، بازمی گردد. کتاب، مشتمل بر مقدمه‌ای مختصر به قلم محقق، آقای محمد الدالی، مقدمه مؤلف و چهار بخش اصلی با عناوین «کتاب المعرفة»، «کتاب تقویم الید»، «کتاب تقویم اللسان» و «کتاب الابنیة» است و هر بخش، خود، مشتمل بر ابواب متعددی است. مقدمه «ادب الکاتب»، از جهت تصویر یاس انگیزی که ابن قتیبه از جامعه فرهنگی عهد خویش به دست می‌دهد، بسیار مفید و ارزش مند است. تقریبا هیچ صنفی از جامعه فرهنگی از قلم تیز او در این مقدمه، مصون نمانده است. وی، در آغاز، از روی گردانی و گریز مردم از «ادب» انتقاد می‌کند ولی وزیر ابو محسن؛ یعنی ابن خاقان، را از این رذیله برکنار می‌داند و... وی، در ادامه معلومات و فضایل و آن گاه صفاتی را برمی شمرد که هر کاتب هوش مند و چیره دستی باید از آنها برخوردار باشد. ابن قتیبه، در مقدمه کتاب، این مقدمات را برای خواننده «ادب الکاتب» لازم می‌شمرد: ۱. اطلاعات کلی از صرف و نحو ؛ ۲. علومی چون حساب و هندسه و نجوم و کاربرد علمی آنها در راه سازی، پل سازی، آبیاری و... ۳. اطلاعات عمومی در باب فقه ؛ ۴. اخبار و حکایات و شاید اندکی تاریخ؛ ۵. اخلاق نیک، عقل و قریحه که زبان شیوا بدون آنها بی حاصل است. بنا بر این، وی، آشنایی با دانش ریاضی و هندسه، فقه و حدیث ، اخبار و تاریخ را برای کاتب ضروری می‌داند و پیش از آموختن ادب زبانی، کسب ادب نفسانی را توصیه می‌کند و پاک دامنی و بردباری و فروتنی را لازمه تعهد شغل دبیری می‌داند. ادب الکاتب مشتمل است بر ۱. کتاب المعرفة، در شرح و توضیح کلمات دشوار؛ ۲. کتاب تقویم الید، در شیوه نگارش و املاء؛ ۳. کتاب تقویم اللسان، در قرائت و تلفظ صحیح کلمات و ترکیبات؛ ۴. کتاب الابنیة، در باب اشتقاق فعل و اسم. هر یک از این بخش‌ها به ابوابی تقسیم شده که مجموع آنها به ۲۰۹ باب می‌رسد. |
||