کتابخانه مدرسه علمیه ثقلین قم
تلفن :۰۰۹۸۲۵۳۸۸۲۱۶۵۹

وبسایت : http://www.saqlainfoundation.org ایمیل : info@saqlainfoundation.org
آدرس: ایران، قم المقدسہ، نیروگاہ (توحید) اول جواد الآئمہ ، ۱۸ متری قدس ، کوچہ ۱۰ ، فرعی ۱ (فرعی شھید مصطفی خمینی) ، پلاک ۱۰۶
شماره کتاب: 1471
نام کتاب: کشکول شیخ بھایی
مصنف: شیخ بھایی
موضوع: اخلاق اسلامی BP247
شماره استاندارد بین المللی کتاب
(ISBN):
978-964-7636-17-2
تعداد جلد: 1
شماره قفسه: A-9-4-6
تعریف کتاب: نامدارترین اثر بهایی «الكشكول»، معروف به کشکول شیخ بهایی است كه مجموعه گران سنگی از علوم و معارف مختلف است و آینه معلومات و مشرب بهایی محسوب می‌شود. اثر منحولی نیز به نام «مخلاه» به سبك كشكول، ولی خلاصه‌تر و سست‌تر از آن به نام بهایی منتشر شده است.

بهایی در شكوفایی علمی حوزه اصفهان نقشی اساسی داشت، به طوری كه بعضی منابع، وی را موسس چندین مدرسه علمی در اصفهان دانسته‌اند . گزارشی نیز از جاذبه علمی بهایی و كیفیت استفاده شاگردان از محضر او حتی در ایام تعطیل در منابع آمده است. شاگردانش، از جمله محمدتقی مجلسی، فضل و دانش و كثرت محفوظات او را ستوده‌اند.

هر چند بهایی در علوم و معارف اسلامی موسس نبوده و نوآوری علمی به‌ندرت در آثارش دیده می‌شود، اما جامعیت او سبب شده است كه در ارایه و تدوین مطالب، ذوق و ابتكار و نوعی نبوغ خاص از خود بروز دهد. گذشته از علوم و معارف اسلامی، مهم‌ترین حوزه فعالیت علمی بهایی، ریاضی و سپس معماری و مهندسی است.
مهم‌ترین آثار بهایی در نجوم «تشریح الافلاك» و دو رساله «اسطرلاب» به فارسی وعربی است. بهایی در جغرافیا نیز آثار متعددی دارد كه معروف‌ترین آن‌ها «تضاریس الارض» یا «رساله فی كرویه الارض» است .
هم‌چنین، تبحر بهایی در علوم غریبه ریشه انتساب بعضی افسانه‌های دیگر است، مانند آگاهی شیخ از سرمه خفا و تعلیم آن به نااهل و دفن كردن دو قطعه سنگ در شیراز و اصفهان برای دفن وبا و طاعون . بعضی منابع این حكایات را ساختگی دانسته و بعضی دیگر آن‌ها را تلقی به قبول كرده‌اند. در این میان استفاده شیخ از كتابی با عنوان «كله‌سر» كه شامل علوم كیمیا، لیمیا، هیمیا، سیمیا و ریمیا بوده است، به گزارش خود او مستند است. هم‌چنین، مصاحبت وی با آگاهان از علوم خفیه به گزارش محمدتقی مجلسی متیقن است. در «كشكول» نیز مطالبی در علوم غریبه و طلسمات آمده كه حاكی از اطلاع بهایی بر آن‌هاست.

هم‌چنین فال‌نامه‌هایی كه به نام بهایی به طبع رسیده، فاقد اعتبار، ولی و حاكی از نفوذ شخصیت او در فرهنگ عامه است. نیز كتاب اسرار قاسمی كه به قاسم‌ نامی از شاگردان بهایی منسوب است و درباره آن حكایات غریبی نقل شده است، با آن‌كه محدث نوری به نقل از محبوب القلوب ، آن را آورده، بی‌اساس می‌نماید. آن‌چه مسلم است، به گزارش سیدحسن كركی، بهایی از دانش‌هایی كه هیچ‌كس از علمای عامه و خاصه قبل از او و در زمان او، از آن‌ها اطلاع نداشتند، آگاهی داشته و همین سبب شده است كه هر امر عجیبی را بدو نسبت دهند.