کتابخانه مدرسه علمیه ثقلین قم
تلفن :۰۰۹۸۲۵۳۸۸۲۱۶۵۹

وبسایت : http://www.saqlainfoundation.org ایمیل : info@saqlainfoundation.org
آدرس: ایران، قم المقدسہ، نیروگاہ (توحید) اول جواد الآئمہ ، ۱۸ متری قدس ، کوچہ ۱۰ ، فرعی ۱ (فرعی شھید مصطفی خمینی) ، پلاک ۱۰۶
شماره کتاب: 1623
نام کتاب: دیوان ابی تمام ج1
مصنف: ایمان البقاعی
موضوع: ادبیات عرب PJA
شماره استاندارد بین المللی کتاب
(ISBN):
تعداد جلد: 2
شماره قفسه: L-20-5-3
تعریف کتاب: می گویند: ابو تمام شعر خود را مدون نکرده است. لیکن آنچنانکه در ص 324 " بغیه الوعاه " آمده است، از خواندن عثمان بن مثنی قرضی م 273 دیوان شاعر را برای خود او، چنین بر می آید، که شعر وی در روزگار زندگی خودش فراهم آمده، و پس از آن گروهی از اعلام و ادبیان به ترتیب و تلخیص و شروح و حفظ آن همت گمارده اند آه از آن جمله اند:
1- ابو الحسن محمد بن ابراهیم کیسان در گذشته بسال 320 که وی را شرحی بر اشعار ابی تمام است.
2- ابو بکر محمد بن یحیی صولی م 6/325 که دیوان شاعر را به ترتیب حروف معجم در قریب به 300 برگ فراهم آورده است.
3- علی بن حمزه اصفهانی. که اشعار شاعر را به ترتیب انواع مرتب کرده است .
4- ابو منصور محمد بن احمد ازهری شافعی م 380 که شرحی بر اشعار شاعر دارد.
6- خالع حسین بن محمد رافعی که در حدود سال 380 زنده بوده و شرحی بر دیوان شاعر داد .
7- وزیر حسین بن علی مغربی در گذشته به سال 418، که کتاب اختیار و گزینش شعر ابی تمام دارد.
8- ابو ریحان محمد بن احمد بیرونی در گذشته بسال 340 شرحی بر دیوان ابی تمام دارد که حموی آن را به خط خود ابو ریحان دیده است.
9- ابو العلاء احمد بن عبد الله معری متوفی بسال 449، که تلخیصی از دیوان شاعر با شرح آن بنام " ذکری حبیب " دارد.
10- ابو زکریا یحیی بن علی خطیب تبریزی متوفی 502 که شارح دیوان اوست.
11- ابو البرکات ابن مستوفی مبارک اربلی م 637 که شرحی بر دیوان ابو تمام در 10 جلد دارد.
12- ابو الفتح ضیاء الدین نصر بن محمد متوفی 637 که حافظ شعر وی بود.
13- ابو الحجاج یوسف بن محمد انصاری م 672 که دیوان شعر و حماسه را از حفظ می کرد.
14- محی الدین خیاط که شرحی بر دیوان ابی تمام دارد.
15- دکتر ملحم ابراهیم اسود. وی شرحی بر دیوان ابی تمام دارد که در مصر چاپ شده است.
نسخه چاپی دیوان ابی تمام ظاهرا بر ترتیب " صولی " است که مرتب بر حروف است. با این تفاوت که اشعار افتاده آن بسیار است. زیرا " نجاشی " در صفحه 12 فهرستش گفته است: ابو تمام را درباره خاندان پیغمبر اشعار فراوانی است. و احمد بن حسین "ره" یاد آوری کرده که از دیوان شاعر نسخه کهنه ای دیده است که شاید نوشته در روزگار خود شاعر یانزدیک به زمانه او بوده و در آن از امامان شیعه تا امام جواد "ع" که ابو تمام در زمان وی در گذشته است یاد نمود، لیکن در دیوان
چاپی ابی تمام از این اشعار بسیار چیزی جز همان چکامه رائیه ای که در این کتاب آوردیم، یافت نمی شود. بنابر این یا آن دستی که باید امین در چاپ باشد، این چکامه ها را بگاه طبع انداخته است، مثل سایر کتب که با آنها نیز چنین کاری کرده اند و یا آنکه در هنگام چاپ به چنین دستنویسی، دسترسی نیافته و یا آنکه نسخه چاپی دیوان همان نسخه مذکور اختصاری " ابو العلاء معری " است.