وبسایت : http://www.saqlainfoundation.org ایمیل : info@saqlainfoundation.org آدرس: ایران، قم المقدسہ، نیروگاہ (توحید) اول جواد الآئمہ ، ۱۸ متری قدس ، کوچہ ۱۰ ، فرعی ۱ (فرعی شھید مصطفی خمینی) ، پلاک ۱۰۶ |
|||
شماره کتاب: | 2355 | ||
نام کتاب: | کتاب المحصل ؛ و هو محصل افکار المتقدمین و المتاخرین من الحکماء و المتکلمین |
||
مصنف: | ابوعبدالله محمد بن عمر بن حسین فخرالدین الرازی ؛ تحقیق : حسین اتای | ||
موضوع: | کلام و عقائد BP203 | ||
شماره استاندارد بین المللی کتاب
(ISBN): |
964-6046-30-4 | ||
تعداد جلد: | 1 | ||
شماره قفسه: | |||
تعریف کتاب: | المحصّل؛ و هو محصّل افكار المتقدمين و المتأخرين من الحكماء و المتكلمين، نوشتۀ ابوعبداللّه محمد بن عمر بن حسين؛ فخر الدين رازى از عالمان قرن ششم و هفتم هجرى، كتابى است كلامى كه با هدف ترتيب دادن مباحث و ايجاد نظمى منطقى در مطالب كلام اشعرى تأليف شده است. فخر الدين رازى تقريبا آخرين شخصيت بزرگى است كه وى را حامى كلام اشعرى دانستهاند. وى در كتابهاى شرح اشارات، المحصّل و بسيارى از آثار كلامى - فلسفى خود به نقد ابن سينا و ديگر مشائيان پرداخت. تلاش گسترده، اما پراكندۀ فخر رازى به گستردگى كلام اشعرى منجر شد و مطالب زيادى از نگرشهاى فلسفى را در كلام اشعرى وارد ساخت. المحصل در چهار بخش اصلى تنظيم شده است: بخش اول به مقدماتى چون منطق و تكليف مؤمن و اثبات وجود خداوند مىپردازد. بخش دوم؛ مشتمل بر بحثهايى دربارۀ وجود و عدم، واحد و كثير، علت و معلول و ديگر مباحث عمومى فلسفه است. در بخش سوم، سخن از صفات الهى با استفاده از آيات قرآن كريم است. و بخش چهارم، به مباحثى از قبيل نبوت و معاد اختصاص يافته است. نگرشها و روشهاى فلسفى فخر رازى به دليل آن كه وى كمتر نگاه اثباتى به مسائل فلسفه داشت، هيچ گاه به تمركزى دست نيافت و براى تفكر كلامى وى هستهاى مركزى به وجود نياورد. تنها كتاب مهم او كه مىتوان گفت با هدف ترتيب دادن مباحث كلامى و ايجاد نظمى منطقى در مطالب كلام اشعرى تأليف شده، كتاب المحصّل است. بررسى اين كتاب ميزان تأثير آن در كتب كلامى بعدى يا تنظيم كلام اسلامى بر مبناى نگرش فلسفى را نشان مىدهد و به ما مىگويد كه آيا چنان كه برخى گمان كردهاند، مىتوان المحصل را پايگاه كلام فلسفى دانست يا نه؟ «المحصل» چنانچه از نامش پيداست، اولا ما حصل انديشههاى فخر رازى و ثانيا نتيجۀ و محصول آراء و انديشههاى فلاسفه و متكلمان متقدم و متأخر مىباشد. البته بسيارى از ديدگاههايىكه فخر رازى در المحصل ارائه كرده است، گذشتگان بدان پرداختهاند؛ اما رازى در ايضاح و شرح و بيان آنها به نكات تازهاى اشاره مىكند. اين كتاب؛ شامل فلسفۀ مشائى از ارسطو تا ابن سينا است و به مناقشۀ در واجب الوجود و ممكن الوجود بودن عالم پرداخته است. وى در نزاع فيما بين متكلمان و فيلسوفان در اثبات وجود خداوند كه گروه اول دربارۀ آن به حدوث عالم و دستۀ دوم به امكان آن استناد جستهاند، بين اين دو ديدگاه، به ديدگاه فلاسفه تمايل پيدا كرده مىگويد: «علة الحاجة الى المؤثر لما سبق الامكان لا الحدوث». |