کتابخانه مدرسه علمیه ثقلین قم
تلفن :۰۰۹۸۲۵۳۸۸۲۱۶۵۹

وبسایت : http://www.saqlainfoundation.org ایمیل : info@saqlainfoundation.org
آدرس: ایران، قم المقدسہ، نیروگاہ (توحید) اول جواد الآئمہ ، ۱۸ متری قدس ، کوچہ ۱۰ ، فرعی ۱ (فرعی شھید مصطفی خمینی) ، پلاک ۱۰۶
شماره کتاب: 537
نام کتاب: عیون الاخبار ج1
مصنف: ابن قتیبة الدینوری
موضوع: حدیث عامه BP117
شماره استاندارد بین المللی کتاب
(ISBN):
2-7451-0055-6
تعداد جلد: 2
شماره قفسه: S-31-3-1
تعریف کتاب: عیون الاخبار نوشته ابن قتیبه دینوری کتابی کهن در موضوع تاریخ و اخبار و ادب و موضوعات گوناگون دیگر است. چنانکه از مقدمه کتاب برمی‌آید مؤلف آن را در دفاع از پاکیزگی و اصالت زبان عربی در مقابل موج فسادی که در اثر انتشار لهجه‌ها و نفوذ بیگانگان در فرهنگ عربی رخنه کرده‌است، نگاشته‌است. بنابراین مجموعه اطلاعات پراکنده و وسیعی که در این کتاب فراهم آمده‌است، باید دست افزار هر مرد عرب زبان فرهنگ یافته باشد.

کتاب حاوی ابیاتی است که هماهنگ با اخبار وارده در آن گنجانده شده‌است. این کتاب از شخصیت علمی و ادبی و ذوق فراوان مؤلف خبر می‌دهد چنانکه مرجع ارزشمندی در موضوع اخبار و ادب به شمار می‌رود.

کتاب از ده بخش تشکیل می‌شود که عبارتند از: کتاب السلطان، کتاب الحرب، کتاب السؤدد، کتاب الطبائع و الاخلاق المذمومة، کتاب العلم و البیان، کتاب الزهد، کتاب الاخوان، کتاب الحوائج، کتاب الطعام و کتاب النساء.

از ویژگی عیون الاخبار تأکید ابن قتیبه بر دانشهای غیر دینی است. این تأکید از یک سو و از سوی دیگر انتشار دیررس آثار مذهبی او موجب گردید که خاورشناسان در او به چشم مردی آزاد اندیش و به دور از قالبهای معین دینی که هر فرد مسلمان بر خود فرض می‌کند، بنگرند.

یکی از اشکالاتی که بر این کتاب وارد شده اینست که: درست است که وی تمام آثارش را به قصد بالا بردن سطح آگاهی خوانندگان تدارک دیده‌است، اما بی‌تردید کسانی که وی در پی تعلیم آنها برآمده با فصول و عناوین بخشهای گوناگون آثارش بی‌تناسب نمی‌توانند بود. از این رو کتاب السلطان جزء به کار سلاطین و امیران و درباریان نمی‌آید، یا کتاب الحرب جز به حال فرماندهان لشکر مفید نمی‌افتد.

مجموعه دانش‌هایی که ابن قتیبه در چارچوب ادب به معنای عام آن عرضه می‌کند، نیز خود جای بررسی و پژوهش دارد. چنانکه وی با التزام شدید به روش کار اهل حدیث، سخت با هر چه بوی فلسفه دارد مخالفت می‌ورزد، اما در عیون ملاحظه می‌کنیم که او راههای وصول به خداوند را به علم حلال و حرام منحصر نمی‌داند.

ایراد سوم بحثهایی است که به صورت استطرادی و نیز اخباری که به شکل تکراری در کتاب فراهم آمده‌است.