کتابخانه مدرسه علمیه ثقلین قم
تلفن :۰۰۹۸۲۵۳۸۸۲۱۶۵۹

وبسایت : http://www.saqlainfoundation.org ایمیل : info@saqlainfoundation.org
آدرس: ایران، قم المقدسہ، نیروگاہ (توحید) اول جواد الآئمہ ، ۱۸ متری قدس ، کوچہ ۱۰ ، فرعی ۱ (فرعی شھید مصطفی خمینی) ، پلاک ۱۰۶
شماره کتاب: 546
نام کتاب: اخلاق ناصری
مصنف: خواجه نصیرالدین طوسی
موضوع: اخلاق اسلامی BP247
شماره استاندارد بین المللی کتاب
(ISBN):
تعداد جلد: 1
شماره قفسه: A-9-3-37
تعریف کتاب: اخلاق ناصری، کتابی در حکمت‌ عملی‌ و اخلاق عقلی، تألیف خواجه نصیرالدین طوسی. این کتاب را مهم‌ترین رساله در حکمت عملی در دوره اسلامی دانسته‌اند. کتاب شامل سه بخش اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن است که مطابق با حکمت عملی در فلسفه اسلامی است. خواجه نصیر این کتاب را برای ناصرالدین عبدالرحیم اسماعیلی نوشت اما پس از سقوط اسماعیلیان، دیباچه‌ای نو بر کتاب خود نگاشت و توضیح داد که دیباچۀ قدیم کتاب را علی رغم میل باطنی‌اش نوشته تا جانش در برابر اسماعیلیان در امان باشد.

اخلاق‌ ناصری‌ به‌ صورتی‌ که‌ امروزه‌ در دست‌ است‌، از بخش‌ اخلاق‌، تدبیر منزل‌ و سیاست‌ مدن‌ فراهم‌ آمده‌ است‌ و با بخش‌ حکمت‌ عملی‌ در فلسفه قدیم‌، به‌ گونه‌ای‌ که‌ فیلسوفان‌ دوره اسلامی‌، به دنبال سنت ارسطویی طبقه بندی علوم، ترتیب‌ داده‌ بودند، مطابقت‌ دارد.[نیازمند منبع]

خواجه‌ در مقدمه اخلاق‌ ناصری‌ توضیح‌ داده‌ است‌ که‌ ناصرالدین‌ محتشم‌ قهستان‌، ابتدا از او خواسته‌ بود تا تهذیب‌ الاخلاق‌ ابوعلی‌ مسکویه‌ را که‌ به‌ شرح‌ اخلاق‌ عقلی‌ یونانی‌ بسنده‌ کرده‌ بود، به‌ فارسی‌ درآورد، اما از آنجا که‌ در نظر خواجه‌، دو فن‌ دیگر حکمت‌ عملی‌، یعنی‌ "حکمت‌ مدنی‌ و حکمت‌ منزلی" یا سیاست‌ مدن‌ و تدبیر منزل‌ با گذشت‌ زمان‌ اندراس‌ یافته‌، و ابوعلی‌ مسکویه‌ نیز در تهذیب‌ الاخلاق‌ به‌ این‌ دو بخش‌ نپرداخته‌ بود، خواجه‌ با افزودن‌ کلیات‌ این‌ دو حکمت‌ از گفتار حکمای‌ پیشین‌، به‌ ویژه‌ ابونصر فارابی‌، به‌ "حکمت‌ خُلقی"، علم‌ حکمت‌ عملی‌ را به‌ صورت کامل آورده‌ است‌.

عمده بخش‌ نخست‌ اخلاق‌ ناصری‌ در «حکمت‌ خُلقی» از کتاب‌ تهذیب‌ الاخلاق‌ ابوعلی‌ مسکویه‌ برگرفته‌ شده‌ که‌ مهم‌ترین‌ کتاب‌ اخلاق‌ عقلی‌ در دوره اسلامی‌ است‌. همین کتاب را ابوعلی مسکویه بر مبنای ترجمه عربی اسحاق بن حنین از کتاب اخلاق نیکوماخوسی ارسطو و تفسیر فرفوریوس بر این کتاب فراهم آورده است. بنابراین‌، بخش‌ عمده حکمت‌ خلقی‌ اخلاق‌ ناصری‌، ارسطویی‌ و نوافلاطونی‌ است‌.

بخش‌ دوم‌ در حکمت‌ منزلی‌ را خواجه‌ از رساله تدبیر منزل‌ نویسنده گمنام‌ نوفیثاغورسی‌ به‌ نام‌ اَبروسُن‌ برگرفته‌ که‌ به‌ زبان‌ عربی‌ ترجمه‌ شده‌ بوده‌ است‌.

بخش‌ سوم‌ اخلاق‌ ناصری‌ نیز به‌ طور عمده‌ از رساله‌های‌ فصول‌ المدنی‌ و آراء اهل‌ المدینة الفاضلة فارابی‌ و رساله السیاسة ابن‌ سینا گرفته‌ شده‌ است‌. این‌ بخش‌ با فصلی‌ در وصایای‌ افلاطون‌ خاتمه‌ می‌یابد.

بنابراین‌، کتاب‌ اخلاق‌ ناصری‌ ترکیب‌ و تألیفی‌ از برخی‌ رساله‌های‌ دوره اسلامی‌ است‌ که‌ خواجه‌ آن‌ها را گرد آورده‌، و به‌ فارسی‌ ترجمه‌ کرده‌ است‌.