کتابخانه مدرسه علمیه ثقلین قم
تلفن :۰۰۹۸۲۵۳۸۸۲۱۶۵۹

وبسایت : http://www.saqlainfoundation.org ایمیل : info@saqlainfoundation.org
آدرس: ایران، قم المقدسہ، نیروگاہ (توحید) اول جواد الآئمہ ، ۱۸ متری قدس ، کوچہ ۱۰ ، فرعی ۱ (فرعی شھید مصطفی خمینی) ، پلاک ۱۰۶
شماره کتاب: 898
نام کتاب: الامامة و السیاسة ج1-2
مصنف: ابن قتیبة الدینوری
موضوع: تاریخ و سیرت BP14
شماره استاندارد بین المللی کتاب
(ISBN):
2-7451-0380-6
تعداد جلد: 1
شماره قفسه: T-14-3-22
تعریف کتاب: این‌ کتاب‌ که‌ گاه‌ با عنوان‌ تاریخ‌ الخلفاء نیز از آن‌ یاد شده‌، به‌ویژه‌ از حیث‌ انتساب‌ آن‌ به‌ دانشمند مشهوری چون‌ ابن‌ قتیبه دینوری، بارها از آن‌ بحث‌ شده‌ است‌. این‌ اثر را می‌توان‌ با در نظر گرفتن‌ دو جنبه کلی‌ بررسی‌ کرد: نخست‌ مسأله انتساب‌ آن‌ به‌ ابن‌ قتیبه‌ و سپس‌ محتوای اخبار و روایات‌ تاریخی‌ و منابع‌ آن‌ که‌ البته‌ معلوم‌ نبودن‌ نام‌ مؤلف‌، از ارزش‌ و اعتبار مطالب‌ کتاب‌ در مجموعه آثار تاریخی‌ مربوط به‌ قرون‌ نخستین‌ اسلامی‌، نمی‌ کاهد.

تاب‌ پس‌ از خطبه‌ ، با ذکر فضایل‌ دو خلیفه نخست‌ آغاز می‌شود، سپس‌ به‌ مسأله سقیفه‌ و خلافت‌ ابوبکر می‌پردازد، اما به‌ طور کلی‌، اخبار و روایات‌ مربوط به‌ دوره خلافت‌ ابوبکر و عمر بسیار مختصر و تنها با اشاره‌های گذرا آمده‌ است‌. از اینجا نویسنده‌ به‌ تفصیل‌ بیشتر گراییده‌، و به‌ ویژه‌ از دوره خلافت‌ امیرالمؤمنین‌ علی‌ (ع‌) روایات‌ متعدد و مفصلی‌ آورده‌ است‌، چندانکه‌ حدود ربعی‌ از کتاب‌ را به‌ تاریخ‌ این‌ دوره‌ اختصاص‌ داده‌ است‌. در این‌ کتاب‌ که‌ به‌ رغم‌ اختصار، رویدادهای ادوار گوناگون‌ سده‌های نخستین‌ هجری را در برمی‌گیرد، موضوع‌ فتح‌ افریقیه‌ و اندلس‌ به‌ دست‌ موسی‌ بن‌ نصیر ویژگی‌ جداگانه‌ای دارد. ذکر حوادث‌ مربوط به‌ ادوار خلفای بنی‌امیه‌ تا واپسین‌ ایشان‌، به‌ اختصار ادامه‌ می‌یابد. موضوع‌ ظهور عباسیان‌ را مؤلف‌ با عنوان‌ «بدء الفتن‌ و الدولة العباسیه‌» آغاز کرده‌ است‌. در این‌ بخش‌ نیز همچون‌ بخش‌ نخست‌، مؤلف‌ به‌ اختصار، به‌ ذکر حوادث‌ دوران‌ حکومت‌ چند خلیفه نخست‌ عباسی‌ پرداخته‌ است‌ و در پایان‌ ذکر وقایع‌ خلافت‌ هارون‌الرشید می‌گوید که‌ در نقل‌ اخبار مربوط به‌ خلافت‌ عباسی‌، پس‌ از هارون‌الرشید، سودی نمی‌بیند، زیرا از این‌ پس‌ « زنادقة عراق‌ » بر خلافت‌ استیلا یافتند. با این‌همه‌، در کوتاه‌ترین‌ عبارات‌ از ماجرای جانشینی‌ مأمون‌ و جنگ‌ او با امین‌ بر سر خلافت‌ یاد کرده‌ است‌.